10 stycznia 2018 w sali konferencyjnej w siedzibie Nadleśnictwa Hajnówka odbyła się pierwsza część warsztatów dotyczących prowadzenia monitoringu i opieki nad dzikimi stadami żubrów. Wydarzenie zostało zrealizowane dla pracowników terenowych, będących jednocześnie partnerami projektu „Kompleksowa ochrona żubra przez Lasy Państwowe”.
Warsztaty prowadziła profesor Wanda Olech.
Część prelekcyjną rozpoczęła Regionalna Dyrektor Ochrony Środowiska w Białymstoku Beata Bezubik omawiając procedury administracyjne w odniesieniu do gatunków zwierząt objętych ochroną ścisłą, z wyszczególnieniem ochrony czynnej.
Kolejny prelegent, Jerzy Dackiewicz ze Stowarzyszenia Miłośników Żubrów opowiedział o historii restytucji żubra w Puszczy Białowieskiej oraz przedstawił pokrótce dynamikę zmian liczebności białowieskiej populacji żubra w poszczególnych latach.
Doktor Michał Krzysiak z Białowieskiego Parku Narodowego przybliżył następnie zarys anatomii i fizjologii żubrów. Prezentację ubarwiły interesujące wzmianki historyczne i grafiki.
W następnej kolejności Jerzy Dackiewicz omawiał monitoring żubrów. Szczególną uwagę uczestników warsztatów zwróciła część tej prezentacji poświęcona rozpoznawaniu wieku i płci żubrów na podstawie sylwetki oraz rogów osobnika. Teoria została podparta pomocniczymi grafikami i rozmaitymi zdjęciami, na podstawie których obserwatorzy starali się samodzielnie ocenić wiek i płeć przedstawionych na nich zwierząt.
Następnie mównicę ponownie przejął doktor Michał Krzysiak przedstawiając wybrane choroby zakaźne i inwazyjne żubrów. Podkreślił on jak istotne jest prowadzenie corocznej inwentaryzacji oraz monitoringu zdrowia stad żubrów. Ta ostatnia jest oczywiście znacznie trudniejsza w przypadku wolnych stad i najczęściej polega na badaniu sekcyjnym. Zwierzęta odławiane i immobilizowane poddawane są także badaniom przyżyciowym. Po tym krótkim wprowadzeniu doktor Krzysiak scharakteryzował najważniejsze choroby żubrów i postępowanie w przypadku ich zdiagnozowania.
Po krótkiej przerwie kawowej Jerzy Dackiewicz omówił metody minimalizacji szkód powstałych na skutek żerowania żubrów w sezonie zimowym na prywatnych polach uprawnych.
Ponownie głos zabrał doktor Michał Krzysiak charakterując zasady postępowania sanitarno-weterynaryjnego przy badaniu post mortem, zwracając uwagę na obowiązujące podstawy prawne i istotną dokumentację.
Warsztaty podsumowała prezentacja profesor Wandy Olech dotycząca zasad kolekcji materiału biologicznego w ramach projektu „Kompleksowa ochrona żubra przez Lasy Państwowe”. Zwróciła uwagę jaki materiał jest pobierany, w co powinnna być wyposażona osoba go pobierająca oraz jak sam proces pobierania powinien wyglądać. Mowa była także o konieczności rzetelnego wypełnienia pisma przewodniego oraz przechowywaniu i transporcie materiału biologicznego. Wyszczególniono również jaki materiał jest potrzebny do wykonania poszczególnych badań – np. genetycznych, histopatologicznych czy mikrobiologicznych.
Po zakończeniu części teoretycznej pierwszego dnia warsztatów uczestnicy udali się na obiad do restauracji Wrota Lasu w Hajnówce, kontynuując rozpoczęte wcześniej dyskusje.

11 stycznia uczestnicy spotkali się ponownie na drugą część warsztatów – tym razem w terenie. Pracownicy Białowieskiego Parku Narodowego zabrali grupę na jedno z najstarszych miejsc dokarmiania żubrów w puszczy. Obserwacja stada wolnościowego żubrów sprzyjała wykorzystaniu zdobytej dzień wcześniej wiedzy o rozpoznawaniu płci i wieku zwierzęcia w praktyce. Następnie dla chętnych zorganizowano wycieczkę do Rezerwatu Pokazowego Żubrów w Białowieży oraz Muzeum Przyrodniczo-Leśnego Białowieskiego Parku Narodowego.

Zdjęcia: Oliwia Majkowska